Πίσω από κάθε μπονσάι κρύβεται μια τέχνη ζωής, γεμάτη υπομονή, αρμονία και σεβασμό στη φύση. Στο Japanese Festival 2025, μέλη της Ελληνικής Λέσχης Μπονσάι μίλησαν στο CNN Greece για την ιστορία αυτών των μικρών, αλλά τόσο σπουδαίων δέντρων, καθώς και για τη μοναδική φροντίδα που απαιτούν.
Η λέξη bonsai (盆栽) σημαίνει «δέντρο σε δίσκο» και περιγράφει τη διαμόρφωση δέντρων σε ρηχές γλάστρες με τρόπο που τα προσομοιάζει με γερασμένα δέντρα της φύσης. Αν και η τέχνη ξεκίνησε στην Κίνα κατά τη Δυναστεία των Χαν, εξελίχθηκε και τελειοποιήθηκε στην Ιαπωνία, όπου αναδείχθηκε ως φιλοσοφική και αισθητική πρακτική.
Ποικιλία μπονσάι
Νίκος Ραζής/CNN Greece
Μπονσάι – Μικρογραφίες της φύσης με ιστορία
«Πόσα δέντρα έχεις δει σε γλάστρα να σου θυμίζουν ένα ηλικιωμένο δέντρο; Το μπονσάι αποτελεί μια δημιουργική αφαίρεση, είναι ένα είδος ζωντανού γλυπτού» λέει ο Μάνος Μαθιουδάκης.
«Τα μπονσάι δεν είναι απλά διακοσμητικά. Είναι ζωντανοί οργανισμοί που εξελίσσονται, αντιδρούν, μεταμορφώνονται με τις εποχές. Ο καλλιεργητής τους συνδέεται μαζί τους μέσα από τη φροντίδα, την παρατήρηση και την αναγνώριση των φυσικών μοτίβων, σε μια διαδικασία που μοιάζει περισσότερο με φιλοσοφική άσκηση παρά με κηπουρική» συμπληρώνει.
Η Δημιουργία της ελληνικής λέσχης μπονσάι
Ο Μάνος Μαθιουδάκης, μιλώντας στο CNN Greece, θυμάται τα πρώτα του βήματα:
«Ξεκίνησα πριν από 13 χρόνια. Ήταν η εποχή του Karate Kid και της εξάπλωσης του ίντερνετ. Μέσα από ελληνικά forum γνώρισα ανθρώπους με το ίδιο πάθος και εκεί γεννήθηκε η ανάγκη για κάτι πιο οργανωμένο – έτσι ιδρύσαμε τη λέσχη».
Μέλη της Ελληνικής Λέσχης Μπονσάι στο Japanese Festival 2025
Νίκος Ραζής/CNN Greece
«Η αγάπη μας για την τέχνη των μπονσάι μας ώθησε το Δεκέμβριο του 2011 να ιδρύσουμε την Ελληνική Λέσχη Μπονσάι. Σκοπός της λέσχης είναι η ανιδιοτελής προώθηση της γνώσης και της τεχνικής καλλιέργειας μπονσάι στην Ελλάδα», υπογραμμίζουν τα ιδρυτικά μέλη.
Η λέσχη λειτουργεί ως κοινότητα ανταλλαγής γνώσεων και προώθησης της τέχνης στην Ελλάδα, με θεματικά εργαστήρια, εκδηλώσεις και ομιλίες διεθνών δασκάλων (masters). Όλοι οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να μάθουν, να εξελιχθούν και να βιώσουν τη μοναδικότητα της τέχνης αυτής.
Η φροντίδα του μπονσάι – Τέχνη αλλά και ευθύνη
Η φροντίδα ενός μπονσάι δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη, αλλά απαιτεί προσήλωση και σεβασμό.
«Θέλει προσοχή στο πότισμα, αλλά δεν το ποτίζουμε με πρόγραμμα. Το παρατηρούμε, αν διψάει, αν αναπνέει, αν το προσβάλλει κάποιο έντομο» τονίζει ο Μάνος.
Μπονσάι στο Japanese Festival 2025
Νίκος Ραζής/CNN Greece
Τα περισσότερα μπονσάι είναι εξωτερικού χώρου, απαιτούν φως, σωστό υπόστρωμα και παρακολούθηση.
Όπως λέει χαρακτηριστικά: «Η φροντίδα ενός μπονσάι είναι σαν να έχεις ένα κατοικίδιο, είναι μία ευθύνη. Δημιουργείται μια σχέση δέσμευσης».
Ο κύκλος των εποχών μέσα σε μια γλάστρα
«Ακολουθεί τους ρυθμούς της φύσης και αυτή είναι και η μαγεία» εξηγεί ο Μάνος.
Επίδειξη κλαδέματος μπονσάι Japanese Festival 2025
Νίκος Ραζής/CNN Greece
Τα μπονσάι, ιδιαίτερα τα φυλλοβόλα, αλλάζουν με τις εποχές. Από τη φθινοπωρινή πτώση των φύλλων, στη χειμωνιάτικη «γύμνια», έως τη νέα βλάστηση της άνοιξης και το ώριμο καλοκαιρινό πράσινο. Σε κάθε φάση τους αποτυπώνεται ο χρόνος.
«Είναι σαν ένα ημερολόγιο της φύσης σε “ζωντανή” μορφή» συμπληρώνει.
Κάθε δέντρο είναι μοναδικό – Από την τεχνική στην καλλιτεχνία
Το μπονσάι είναι ζωντανό γλυπτό. Παρά τη χρήση κοινών τεχνικών, όπως κλάδεμα, μεταφύτευση και συρμάτωμα, κανένα δέντρο δεν είναι ίδιο με κάποιο άλλο.
«Δεν μπορείς να επαναλάβεις το ίδιο μοτίβο. Κάθε δέντρο είναι διαφορετικό», λέει ο Μάνος.
«Κάποια ανθίζουν, άλλα καρποφορούν, άλλα αλλάζουν το χρώμα των φύλλων τους – όλα όμως έχουν τη δική τους ιστορία».
Πότισμα μπονσάι
Νίκος Ραζής/CNN Greece
Πώς εκπαιδεύεσαι στη φροντίδα των μπονσάι;
«Είναι εύκολο να βρεις, αλλά και να φτιάξεις μπονσάι. Ξεκινάς με κάτι απλό από φυτώριο, μαθαίνεις τις τεχνικές, κλάδεμα, μεταφύτευση, συρμάτωμα και αυτό θα εξελιχθεί σε κάτι μοναδικό!», συμβουλεύει ο Μάνος.
Η λέσχη παρέχει υποστήριξη σε κάθε νέο μέλος και ενθαρρύνει τη μάθηση μέσω της πράξης. «Όλοι κάναμε λάθη στην αρχή. Από αυτά μαθαίνουμε».
Χόμπι ή τρόπος ζωής
Η ενασχόληση με το μπονσάι μπορεί να ξεκινήσει ως απλό ενδιαφέρον, αλλά εξελίσσεται σε φιλοσοφία ζωής.
«Σε μαθαίνει να δεσμεύεσαι, να αναγνωρίζεις τις ανάγκες ενός οργανισμού. Η φροντίδα ενός μπονσάι σε καθιστά πιο υπεύθυνο απέναντι στη φύση».
Μπονσάι
Νίκος Ραζής/CNN Greece
Η βαθιά αρχετυπική σχέση ανθρώπου-δέντρου βρίσκει μια νέα μορφή μέσα από το μπονσάι.
«Ο άνθρωπος από πάντα είχε ανάγκη το δέντρο. Από το ρετσίνι, την ξυλεία, ακόμα και τον ίσκιο του… Με το μπονσάι βλέπεις αυτή τη σχέση να αναπαρίσταται σε μικρότερη κλίμακα, αλλά με μεγαλύτερη συναισθηματική δύναμη», υπογραμμίζει ο Μάνος.
