H γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου συνεχίζει να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, με νέες κινήσεις που αναδεικνύουν την ένταση και τις ανταγωνιστικές επιδιώξεις των βασικών παικτών στην περιοχή. Η πρόσφατη επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα κατεχόμενα της Κύπρου και οι εξαγγελίες του, οι διπλωματικές αντιδράσεις της Ελλάδας και της Αιγύπτου στο περιθώριο του 1ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών που διεξήχθη στις αρχές της εβδομάδας στην Αθήνα, αλλά και οι εξελίξεις στις ενεργειακές διασυνδέσεις μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ αποτελούν ένα σύνθετο παζλ που επηρεάζει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.
Η πρόσφατη επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν στα κατεχόμενα της Κύπρου συνοδεύτηκε από σημαντικές εξαγγελίες που ενισχύουν περαιτέρω την τουρκική παρουσία και επιρροή στην περιοχή. Μεταξύ των δηλώσεών του ο Τούρκος πρόεδρος ανακοίνωσε την πρόθεση για ηλεκτρική διασύνδεση της Τουρκίας με τα κατεχόμενα, ένα έργο που θα ενισχύσει την ενεργειακή εξάρτηση της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» (ΤΔΒΚ) από την Τουρκία και θα αποτελέσει νέο βήμα στην περαιτέρω ενσωμάτωση των κατεχομένων στην τουρκική σφαίρα επιρροής.
Συγκεκριμένα, ο Ερντογάν υποσχέθηκε ότι μετά το έργο μεταφοράς νερού από την Ανατολία προς τα κατεχόμενα, ακολουθεί η ηλεκτρική διασύνδεση, η οποία θα συμβάλει στην «ολοκλήρωση» και «ενσωμάτωση» των κατεχομένων με την Τουρκία, ενισχύοντας την «οντότητα» του ψευδοκράτους.
Στον αντίποδα, Ελλάδα και Αίγυπτος εξέφρασαν σαφή μηνύματα προς την Τουρκία κατά τη διάρκεια του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα. Η χώρα μας τόνισε την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου και της κυριαρχίας της Κύπρου, καταδικάζοντας κάθε προσπάθεια τετελεσμένων στα κατεχόμενα. Παράλληλα, η Αίγυπτος υπογράμμισε τη σημασία της σταθερότητας και της ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας τη στρατηγική συνεργασία με την Ελλάδα και την Κύπρο απέναντι στις προκλήσεις της Τουρκίας. Οι δύο χώρες μοιράζονται κοινούς φόβους σχετικά με τον ειδικό ρόλο που διεκδικεί η Τουρκία στο Μεσανατολικό, καθώς ο αραβικός κόσμος δεν «καλοβλέπει» τον αναβαθμισμένο ρόλο που διεκδικεί η Τουρκία στον ισλαμικό κόσμο.
Σε αυτό το πλαίσιο σοβαροί αναλυτές προεξοφλούσαν πως και η επίσκεψη του Κύπριου προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη στο Ισραήλ αποτέλεσε μέρος της σχεδιαζόμενης διπλωματικής απάντησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στις εξαγγελίες Ερντογάν στα κατεχόμενα και κυρίως στην υπόσχεση για ηλεκτρική διασύνδεση του κατεχόμενου μέρους της Κύπρου με την Τουρκία. Ως εκ τούτου Λευκωσία και Τελ Αβίβ επιδιώκουν η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ να προχωρήσει με ταχύ ρυθμό και να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο, φιλόδοξο γεωπολιτικό και ενεργειακό σχέδιο, τον διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (India-Middle East-Europe Economic Corridor, IMEC), που υποστηρίζεται ενεργά από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ινδία. Μάλιστα στην πρόσφατη συνάντηση στην Ιερουσαλήμ μεταξύ του Νίκου Χριστοδουλίδη και του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, αποφασίστηκε ότι η συμφωνία για το ηλεκτρικό καλώδιο που θα συνδέει τις δύο χώρες θα υπογραφεί εντός του 2025. Ωστόσο η ενδεχόμενη ένταξη της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ισραήλ στο ευρύτερο project IMEC, που έχει στόχο τη δημιουργία ενός μεγάλου ενεργειακού και οικονομικού διαδρόμου μεταξύ Ινδίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης, αλλάζει τα δεδομένα για την τριμερή διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
Το κομμάτι της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, που περιλαμβάνει το καλώδιο Κρήτης – Κύπρου, έχει ουσιαστικά «παγώσει» λόγω των τουρκικών απειλών και της αβεβαιότητας που αυτές δημιουργούν στην περιοχή. Συνεπώς, εάν δοθεί προτεραιότητα πλέον στο τμήμα Κύπρου – Ισραήλ, το οποίο θα εντάσσεται σε ένα διεθνές, υποστηριζόμενο από μεγάλες δυνάμεις σχέδιο, είναι εύλογο πως θα καταστήσει την υλοποίησή του πιο εφικτή και με μεγαλύτερη πολιτική και οικονομική στήριξη, αφήνοντας πίσω το κομμάτι που αφορά την Ελλάδα.
Η παράκαμψη της Ελλάδας από το αρχικό σχέδιο IMEC και η εστίαση στην άμεση διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ σηματοδοτούν ότι το έργο Ελλάδας-Κύπρου μετατίθεται σε δεύτερο πλάνο, καθώς η υλοποίηση της τριμερούς διασύνδεσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την πρόοδο του πρώτου σκέλους. Η πολιτική και γεωστρατηγική αβεβαιότητα, σε συνδυασμό με τις πιέσεις της Τουρκίας καθιστούν το έργο Ελλάδας – Κύπρου πιο δύσκολο και λιγότερο ελκυστικό για τους επενδυτές.
Πάντως οι πρόσφατες κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο αποτυπώνουν μια περίοδο έντασης και ανταγωνισμού, όπου η Τουρκία επιδιώκει να εδραιώσει την παρουσία της στα κατεχόμενα της Κύπρου με νέα τετελεσμένα και ισλαμοποίηση, ενώ Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος και Ισραήλ ενισχύουν τη συνεργασία τους για την προάσπιση των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων και την ενεργειακή τους ασφάλεια. Η γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή παραμένει ρευστή, με τις εξελίξεις να αναμένονται κρίσιμες για το μέλλον της ειρήνης και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πηγή
Author:
