ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΜΕΤΑΔΡΑΣΗ: ΜΟΝΟ ΤΑ ΜΙΣΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΕΧΟΥΝ ΓΙΝΕΙ ΔΕΚΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΩΡΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ
Διαφοροποιήσεις στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη τις οικογενειακές επανενώσεις, τόσο μεταξύ των κρατών όσο και ανάλογα με τη χρονική περίοδο εντός του ίδιου κράτους ● Από το 2024 μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί μόνο 130 οικογενειακές επανενώσεις και εκκρεμεί το ένα τρίτο των αιτημάτων ● Καμπανάκι από τους γενικούς γραμματείς για τη συνέχιση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης ● Επιτυχίες και προκλήσεις για τον νέο θεσμό των Επιτρόπων
Το 30% με 40% των ασυνόδευτων ανήλικων που φτάνουν την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας έχουν στενούς συγγενείς σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη και επιθυμούν να πάνε να ζήσουν μαζί τους ξανά ως οικογένεια. Συναντούν όμως την απροθυμία -αν όχι την άρνηση- των περισσότερων ευρωπαϊκών κρατών, που κάνουν ό,τι μπορούν για να καθυστερήσουν και εν τέλει να σαμποτάρουν τη διαδικασία οικογενειακής επανένωσης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η οργάνωση ΜΕΤΑδραση στο συνέδριο που διοργάνωσε με τη στήριξη του Family for Every Child στο αμφιθέατρο της Εθνικής Πινακοθήκης τη Δευτέρα με θέμα «Από τη σκιά στην ασφάλεια: Βιώσιμες λύσεις για τα ασυνόδευτα παιδιά μέσα από την οπτική της Επιτροπείας», μόνο τα μισά αιτήματα οικογενειακής επανένωσης των ασυνόδευτων ανήλικων έχουν γίνει δεκτά από τη χώρα προορισμού. Σ’ αυτά συμπεριλαμβάνονται τα αιτήματα που απορρίφθηκαν αρχικά, αλλά έγιναν δεκτά μετά από επανεξέταση. Τελική αρνητική απάντηση έχει δοθεί στο 22% των αιτημάτων, ενώ το 28% των αιτημάτων εξακολουθεί να βρίσκεται υπό επεξεργασία.
Τα στοιχεία της ΜΕΤΑδρασης αποκαλύπτουν διαφοροποιήσεις στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη τις οικογενειακές επανενώσεις, διαφοροποιήσεις τόσο μεταξύ των κρατών όσο και ανάλογα με τη χρονική περίοδο εντός του ίδιου κράτους. Το 2016-2017 παρατηρούνταν αύξηση των απορρίψεων, στη συνέχεια υπήρξε σταθεροποίηση και μετά το 2020 υπήρξε και πάλι αύξηση των απορρίψεων. Από το 2024 μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί μόνο 130 οικογενειακές επανενώσεις και εκκρεμεί το ένα τρίτο των αιτημάτων.
Ευρωπαϊκό δίκαιο
Ενδιαφέρον έχουν και οι λόγοι της απόρριψης, καθώς, όπως σημείωσε η Λώρα Παππά, πρόεδρος και ιδρύτρια της οργάνωσης, κάθε χώρα εφαρμόζει τα δικά της κριτήρια και μεθόδους, ανάλογα με το πώς την εξυπηρετεί κάθε φορά και όχι με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, όπως επιτάσσει το ευρωπαϊκό δίκαιο. Υπάρχουν χώρες που ζητούν για παράδειγμα κοστοβόρες εξετάσεις DNA, οι οποίες δεν είναι πάντα εύκολο να γίνουν, ή ζητούν επικυρωμένα και μεταφρασμένα έγγραφα που αυξάνουν το κόστος και δυσχεραίνουν τη διαδικασία. Η οργάνωση καταγράφει επίσης ανεπαρκώς αιτιολογημένες απορρίψεις ή και αιτήματα στα οποία δεν υπήρξε καμία απάντηση.
«Ανοιγοκλείνουν τη στρόφιγγα. Δεν έχει ρυθμιστεί τι κριτήριο βάζει κάθε κράτος-μέλος για να δεχτεί την οικογενειακή επανένωση» σημείωσε η κ. Παππά και παρατήρησε ότι αυτή η ασάφεια των κριτηρίων συνεχίζεται και στο νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου που θα τεθεί σε εφαρμογή τον Ιούλιο του 2026.
Υπογράμμισε ότι απαιτείται ταχύτητα και ευελιξία για ένα αποτελεσματικό μοντέλο ευρωπαϊκής αλληλεγγύης με την εφαρμογή του νέου συμφώνου, ιδίως μάλιστα σε περιπτώσεις σημαντικής αύξησης των αφίξεων όπως αυτή των τελευταίων μηνών. Ιδίως στις δομές της Σάμου και της Μαλακάσας έχει παραλύσει το σύστημα υποδοχής των ασυνόδευτων ανηλίκων, όπου παραμένουν για πολλές εβδομάδες, μέχρι και μήνες, εκατοντάδες ασυνόδευτοι ανήλικοι προκειμένου να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες υποδοχής σε συνθήκες υπερσυνωστισμού. Οι ανήλικοι διαμένουν εκτός των λεγόμενων ασφαλών ζωνών των δομών σε αυτοσχέδιες σκηνές σε διαδρόμους και κοινόχρηστους χώρους, ενώ δεν τους παρέχονται παπούτσια, ρούχα και είδη προσωπικής υγιεινής καθώς έχουν εξαντληθεί τα διαθέσιμα αποθέματα.
Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας Μετανάστευσης, Μάνος Λογοθέτης, εξήγγειλε δυναμικότερη στάση της Ελλάδας στις διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης. Σημείωσε ότι στη διαδικασία υποδοχής θα δίνεται προτεραιότητα στο ερώτημα αν επιθυμούν οι νεοαφιχθέντες την οικογενειακή επανένωση, ώστε να προχωρά η διαδικασία. «Θα μπούμε σε αυτή τη διαδικασία που προβλέπεται στον Κανονισμό του Δουβλίνου. Ο Κανονισμός του Δουβλίνου δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να απολογείται μόνιμα η Ελλάδα. Μπορεί να το εφαρμόσει πιο δυναμικά» είπε.
Επισήμανε ότι η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που κατέθεσε χωριστό εθνικό σχέδιο δράσης για την εφαρμογή του νέου συμφώνου στους ασυνόδευτους ανήλικους και ότι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι έχουν πλέον στην Ελλάδα πολλούς διαφορετικούς πυλώνες υποστήριξης. Παραδέχτηκε όμως ότι τα πράγματα δεν λειτουργούν εξαιτίας της πίεσης από την αύξηση των αφίξεων. «Ημασταν πολύ γαλαντόμοι ότι θα συνεχίζαμε να αντιμετωπίζουμε ένα φυσιολογικό νούμερο και ξεχάσαμε πώς ήταν το 2015, το 2016 ή το 2017» είπε.
Και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τη δυνατότητα να συνεχιστεί η χρηματοδότηση των προγραμμάτων, σημειώνοντας ότι στην Ελλάδα παρατηρείται μαξιμαλισμός στον σχεδιασμό των προγραμμάτων. «Δεν πετυχαίνουμε πάντα να υπηρετήσουμε το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, γιατί πολλές φορές κολλάμε στην τυπικότητα των πραγμάτων. Η χρηματοδότηση για το νέο σύμφωνο είναι συγκεκριμένη. Οταν λοιπόν μαξιμαλίζουμε, θα έχουμε δυσκολία να βρούμε πόρους και θα χάσουμε τη δυνατότητα να υποστηρίξουμε ακόμα και τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων. Είναι οξύμωρο να βάζουμε διπλά και τριπλά στάνταρ στην Ελλάδα σε σχέση με αυτά που ισχύουν σε χώρες της Ευρώπης».
Στην τοποθέτησή του ο γενικός γραμματέας Ευάλωτων Πληθυσμών και Θεσμικής Προστασίας, Ηρακλής Μοσκώφ, επισήμανε πως συχνά δίνεται έμφαση στην πληρότητα και την αρτιότητα των προγραμμάτων ως θεσμικό αντίβαρο απέναντι στην ενδεχόμενη αυθαιρεσία που αντιμετωπίζουν οι ασυνόδευτοι ανήλικοι στις συνδιαλλαγές τους με το κράτος, καθώς σε άλλα κράτη υπάρχει διαφορετική κουλτούρα αντιμετώπισης διάχυτη στην κοινωνία και στο κράτος.
Σημείωσε κι αυτός πως το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα είναι πώς θα επιβιώσει και τις επόμενες χρονιές το φιλόδοξο και σημαντικό οικοδόμημα που έχει δημιουργήσει η γενική γραμματεία. «Μπροστά στη δυσκολία και την αμηχανία που έχουμε συχνά όταν βλέπουμε ένα παιδί να επιχειρεί μια άτυπη φυγή ή να μη δέχεται αυτά που του προσφέρουμε, χρειάζεται να είμαστε όσο γίνεται πιο επινοητικοί και πιο διασυνδεδεμένοι με την αγωνία αυτού του ανθρώπου, με την επιθυμία του και με το βέλτιστο συμφέρον όπως το αντιλαμβάνεται αυτός, ώστε να μπορέσουμε να το ενισχύσουμε. Πάντα ο στόχος της πολιτικής μας πρέπει να είναι η ένταξη» σημείωσε.
Ο θεσμός των εντεταλμένων Επιτροπείας χρειάζεται ενίσχυση
Περίπου 5.000 ασυνόδευτοι ανήλικοι, το 87% του συνόλου των ασυνόδευτων ανήλικων που έφτασαν τους τελευταίους 15 μήνες στην Ελλάδα, έχουν δεχτεί τις υπηρεσίες του νέου θεσμού του εντεταλμένου Επιτροπείας που εφαρμόζεται από τον Ιανουάριο του 2024. Και παλιότερα το 2017 η ΜΕΤΑδραση είχε πετύχει να παρευρίσκονται εντεταλμένοι Επίτροποι δίπλα στους αξιωματικούς της Frontex στα σημεία εισόδου, ώστε να παρέχουν υπηρεσίες από την πρώτη στιγμή σε κάθε στάδιο της διαδικασίας διορθώνοντας παρατυπίες και λάθη.
Στη σημερινή μορφή του ο εντεταλμένος Επιτροπείας αναλαμβάνει ρόλο κοντινό με αυτόν του γονέα. Εχει την επιμέλεια του ανήλικου, τον εκπροσωπεί σε όλες τις συνδιαλλαγές με τις Αρχές, φροντίζει για την εγγραφή του στο σχολείο και για την πρόσβασή του σε δομές υγείας, μεριμνά για την έκδοση δελτίου κοινωνικής ασφάλισης, τον υποστηρίζει σε περιστατικά βίας, εκμετάλλευσης ή διάκρισης, φροντίζει για την εύρεση δικηγόρου, υποστηρίζει τις διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης, συνεργάζεται για την προώθηση του παιδιού σε ανάδοχη οικογένεια.
Πηγή
Author:
