Πρέπει να ομολογήσουμε πως για μας η Ιστορία ξεκινά μόνο με τις εκστρατείες των Περσών κατά των Ελλήνων.
Βολτέρος
Ο Βολτέρος, με την προηγούμενη διατύπωσή του, εκφράζει έναν κοινό τόπο ανάμεσα στους «Δυτικούς» στοχαστές, διαχρονικά. Η Ιστορία με κεφαλαίο είναι η δική μας ιστορία, η ιστορία της Δύσης. Η Κίνα, για παράδειγμα, είναι εκτός Ιστορίας – το λέει ρητά κι αυτό.
Θα μπορούσε, βέβαια, κάποιος να πει πως ο Βολτέρος είναι ένας ιδιαίτερα συντηρητικός πολιτικός στοχαστής – σε μόνιμη αντιπαλότητα με τον Ντιντερό, μεταξύ άλλων. Ο διαφωτισμός, άλλωστε, υπήρξε κάθε άλλο παρά ενιαίο ρεύμα. Είχε μια ριζοσπαστική και μια εξαιρετικά υπαναχωρητική έναντι της εξουσίας πτέρυγα. Ο Βολτέρος ανήκε στο άκρο της δεύτερης.
Το πρόβλημα είναι πως η άποψή του δεν είναι μειοψηφική. Το αντίθετο. Η αυτοσυνείδηση της Δύσης είναι καταστατικά και διαχρονικά κυριαρχικού τύπου. Ο Κάνφορα, παρακολουθώντας την έννοια της Δύσης, στη διάρκεια πολλών αιώνων, από την αρχαιότητα μέχρι την ύστερη καπιταλιστική εποχή, το τεκμηριώνει πειστικά. Επιπλέον, δείχνει πόσο, ως και προς αυτό, διαχωρίζεται από το κυρίαρχο ρεύμα ο επαναστατικός κομμουνισμός του 20ού αιώνα. Είναι εμβληματικές, από αυτή την άποψη, οι διατυπώσεις του Λένιν και της Γ’ Διεθνούς, οι οποίες στης Γης τους κολασμένους εντάσσουν, μαζί με το προλεταριάτο, και τους αποικιοκρατούμενους λαούς, των οποίων η εθνική απελευθέρωση είναι θεμελιώδης όρος για την επικράτηση στον πλανήτη μιας χειραφετημένης κοινωνίας, στην οποία «η ελευθερία της καθεμιάς θα είναι προϋπόθεση της ελευθερίας όλων». Πρώτα η καθεμιά μετά οι όλοι, στο μέτρο, που, αν και συχνά ξεχνιέται, σκοπός του κομμουνισμού είναι η αυτοπραγμάτωση του καθενός. Σε αντίθεση με την καθεστωτική προπαγάνδα, οι επαναστάτες δεν πάλευαν για μια κοινωνία στρατοπεδικού κολεκτιβισμού, αλλά για μια θέσμιση στην οποία «η μαγείρισσα θα γινόταν κυβερνήτης του κράτους» – για όσο θα υπήρχε κράτος.
Η Δύση δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή ως τοπόσημο – ως τέτοιο έχει αλλάξει πολλές φορές στον χρόνο. Η αρχαία Ελλάδα, π.χ., αναγνωρίζεται ως η καρδιά της Δύσης. Το Βυζάντιο, όμως, καταχωρίζεται στην Ανατολή.
Ο Κάνφορα παρακολουθεί συνοπτικά αλλά περιεκτικά τις διαρκείς μετατοπίσεις της έννοιας. Εχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, ας πούμε, η ευρεία χρήση τής -με αρνητική σημασία- έννοιας της «Ακραίας Δύσης» από σημαντικούς συντηρητικούς έως φασίστες, αλλά και προοδευτικούς διανοούμενους. Οπως έχει μεγάλη σημασία να επισημαίνεται ότι ήταν ο ναζισμός που εκπροσώπησε, πολιτικά και έμπρακτα, πρώτος την ιδέα μιας «Νέας Ευρώπης», προκεχωρημένου φυλακίου της Δύσης σε σύγκρουση με την Ανατολή, η οποία ήταν αναγκαίο ιστορικά να αποτελέσει την πατρίδα των δούλων, στην υπηρεσία του Τρίτου Ράιχ. Οποιος θεωρεί πως αυτά ανήκουν στο παρελθόν, καλό είναι να στήσει το αυτί, μετά την επικράτηση των πλουτοφασιστών στις ΗΠΑ, στον θόρυβο όχι των επερχόμενων, αλλά των ήδη επελθόντων γεγονότων. Είναι η ώρα που όλη η Δύση είναι, πλέον, Ακραία Δύση.
Η κυρίαρχη ιδεολογία της νεότερης Δύσης, ο φιλελευθερισμός, υπήρξε, εξ αρχής, αντιλαϊκή και ιμπεριαλιστική. Υπερασπίστηκε τη δουλεία απέναντι στους Γιακωβίνους, οι οποίοι την κατάργησαν στη γαλλική επικράτεια το 1794, υποστήριξε ως εργατικό δικαίωμα (!) την παιδική εργασία στα εργοστασιακά κάτεργα του 19ου αιώνα, όρθωσε ισχυρά εμπόδια απέναντι στην καθολική ψηφοφορία – το δικαίωμα ψήφου έπρεπε να περιορίζεται στους ιδιοκτήτες. Ηταν το εργατικό κίνημα και πιο πρόσφατα τα άλλα κοινωνικά κινήματα που επέβαλαν προοδευτικές μεταρρυθμίσεις. Και, ιδίως, ήταν η νομοθεσία της Ρωσικής Επανάστασης που πίεσε ασφυκτικά τις καπιταλιστικές ολιγαρχίες να «σουλουπωθούν» κάπως, σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα.
Ο Κάνφορα μεταφέρει μια πολύ ενδεικτική σχετική πληροφορία από τον Τύπο: «Τον Φεβρουάριο του 1995, η Γερουσία του Μισισίπι […] ενέκρινε τη 13η Τροποποίηση του αμερικανικού Συντάγματος του 1865, σύμφωνα με την οποία η εκούσια ή υποχρεωτική σκλαβιά δεν είναι επιτρεπτή μέσα στα όρια των ΗΠΑ» (σελ. 49). Το 1995!
Η Γερμανία ακόμη και σήμερα δεν δέχεται να πληρώσει αποζημιώσεις στους απογόνους των εξεγερμένων στην αποικία της στη Ναμίμπια το 1904, όπου σφαγίασε το 80% της φυλής των Χερέρο. Ζήτησε συγγνώμη το 2021! Στη Βρετανία ας μην αναφερθούμε γιατί θα ανατιναχτεί το μυαλό μας.
Το βιβλίο παρακολουθεί και εκθέτει το πραγματικό αποτύπωμα της δυτικής παρουσίας στον κόσμο, η οποία κάθε άλλο παρά προωθούσε τη «φιλελεύθερη δημοκρατία» – που, άλλωστε, είναι αντίφαση εν τοις όροις. Δεν υπάρχουν χούντα και γενοκτονία στις οποίες η Δύση να μην έχει βάλει το χέρι της, άμεσα ή έμμεσα. Ο Τραμπ μετατρέπει τη διηνεκή αναζήτηση ζωτικού χώρου για τον δυτικό καπιταλισμό σε παράνοια και έτσι ο ολοκληρωτικός πόλεμος ξαναγίνεται πιθανός.
Ακόμη και μετά τα τελευταία γεγονότα, συνεχίζουν να υπάρχουν -και στην Ελλάδα, κατ’ εξοχήν- ψοφοδεείς υποστηρικτές της «ευρωπαϊκής ιδέας» ως φιλελεύθερης έμπνευσης, η οποία αποτελεί την επιθυμητή εκδοχή της Δύσης. Το γεγονός πως η Ε.Ε. ως γνήσια «Ακραία Δύση» κανιβάλισε την ελληνική εργατική τάξη ανηλεώς όχι μόνο δεν τους συγκινεί, αλλά τους πείθει για την αναγκαιότητά της.
Μόνο που πια ο βασιλιάς είναι ξεβράκωτος. Η Ε.Ε. και η ηγέτιδα Γερμανία εκλιπαρούν «ενσυναίσθηση» από τον νέο σερίφη της άγριας Δύσης.
Εξάλλου, η πρώτη εκδοχή της δημοκρατικής ευρωπαϊκής ιδέας δεν είχε καμιά σχέση με τον φιλελευθερισμό. Η αναφορά του Μακρόν ή της Φον ντερ Λάιεν στον Σπινέλι είναι πραγματικό ανέκδοτο. Να τι έλεγε ο Σπινέλι: «Η ιδιωτική ιδιοκτησία πρέπει να καταργηθεί, να περιοριστεί, να διορθωθεί, κατά περίπτωση […] Δεν μπορούμε πλέον να αφήσουμε στα χέρια των ιδιωτών τις επιχειρήσεις που λειτουργούν ως μονοπώλια» (σελ. 65).
Κατακλείδα: «Η πολιτική κοινοβουλευτική διαδικασία θα είναι βάρος για την επανάσταση»! Σαν να μιλούν οι ευρωπαϊστές μας! Το βιβλιαράκι του Κάνφορα είναι εξαιρετική τροφή για σκέψη – και εξαιρετικά επίκαιρο.
*xristoslaskos.wordpress.gr
♦ Από τις εκδόσεις Τόπος, κυκλοφορεί το βιβλίο του Χρήστου Λάσκου «Να ξαναμιλήσουμε για την εκμετάλλευση: Απλοϊκά μαθήματα πολιτικής οικονομίας»
Πηγή
Author:
