Ριζικές αλλαγές στο Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων

Αντιδράσεις από κόμματα (τέσσερις τροπολογίες κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ) και φορείς (ΣΕΑ/ΕΝΕΛΒΙ) έχει προκαλέσει το νομοσχέδιο του υπουργείο Πολιτισμού που κατατέθηκε στη Βουλή.

Συζητείται μέχρι αύριο στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων και αφορά «Αναδιοργάνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων και μετονομασία του σε Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων, ίδρυση ν.π.ι.δ. με την επωνυμία “Μουσείο-Ελαιοτριβείο Βρανά” στον Δήμο Λέσβου, προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς στο εξωτερικό, ρυθμίσεις για το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης και το μουσείο “Φοίβος Ανωγειανάκης” και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού».

Το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων το περίφημο ΤΑΠΑ που ταλανίζεται από χρόνια παθογένεια και προβλήματα, μετονομάζεται σε «Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων» (ΟΔΑΠ). Διαχειρίζεται τα έσοδα από τα εισιτήρια, τα πωλητήρια και τα καφέ των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων, εθνικούς πόρους δηλαδή, ενισχύει την Αρχαιολογική Υπηρεσία και προωθεί τα πολιτιστικά αγαθά.

Ο πολυπρόσωπος Οργανισμός αναδιοργανώνεται μέσα από 46 άρθρα που αφορούν τους σκοπούς, την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του, τις αρμοδιότητες του Δ.Σ., του Προέδρου του, τη συγκρότηση των διευθύνσεων (5 και 2 αυτοτελή τμήματα), τις οργανικές θέσεις του μόνιμου προσωπικού (253) κ.ο.κ. Ο νέος φορέας διατηρεί τη νομική μορφή του ΤΑΠ (ν.π.δ.δ.) και τον ρόλο του ως υποστηρικτικού φορέα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων κατέθεσε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων αναλυτικά τις θέσεις του. Ζητά τη «διασφάλιση ζητημάτων χρήσης μνημείων και χώρων» και χαρακτηρίζει «ανοίκεια τη χρήση του όρου “πρόγραμμα αξιοποίησης”…» που χρησιμοποιείται στο νομοσχέδιο. Ζητά την ex officio συμμετοχή ανώτατου υπηρεσιακού παράγοντα στο Δ.Σ., θεωρεί ασύμβατη την ίδρυση Ν.Π.Ι.Δ. για τη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου (άρθρο 5), χαρακτηρίζει «ρουσφετολογικού τύπου» τις προσλήψεις για τις θέσεις δύο μετακλητών υπαλλήλων και δύο ορισμένου χρόνου χωρίς ΑΣΕΠ, οι οποίοι υποβοηθούν το έργο του προέδρου. Σημειώνει ως αναγκαίο να δρομολογηθούν με αδιάβλητες διαδικασίες μέσω ΑΣΕΠ, η κάλυψη των 250 κενών οργανικών θέσεων.

Επισημαίνει ότι προκαλεί αρνητική εντύπωση η απουσία αρχαιολόγου στο Δ.Σ. και ο υποβιβασμός του κλάδου στον υπό ίδρυση Οργανισμό κ.ά. Αναφέρεται επίσης στις απευθείας αναθέσεις σε εκμισθωτές για τα αναψυκτήρια σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία γεγονός που δεν θα επιλύσει το χρόνιο πρόβλημα, ενώ σχολιάζει τις διατάξεις του άρθρου 59 του νομοσχεδίου, για την μακρόχρονη εξαγωγή/δανεισμό αρχαιοτήτων και συλλογών μουσείων στο εξωτερικό που αλλάζει την παράγραφο 12 του άρθρου 45 του Αρχαιολογικού Νόμου 3028/02.

Τροπολογίες από ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε τέσσερις ουσιαστικές τροπολογίες για την ικανοποίηση άμεσων αναγκών των εργαζόμενων στον χώρο του πολιτισμού λόγω της πανδημίας. Τις παρουσίασε η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου επισημαίνοντας την άμεση ανάγκη στήριξης των εργαζομένων που έχουν πληγεί βαρύτατα.

Η πρώτη τροπολογία προβλέπει έκτακτη ενίσχυση με ποσό ίσο με το μισό των εσόδων που είχαν από πνευματικά δικαιώματα το 2019, των δικαιούχων πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, των δημιουργών και των καλλιτεχνών μέσω των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων (ΟΣΔ).

Η δεύτερη αφορά την ενίσχυση των ελληνικών μουσικών έργων και των νέων δημιουργών που μεταδίδουν οι ραδιοφωνικοί σταθμοί. Προτείνει την ενίσχυση στο 40% του συνολικού ρεπερτορίου, να ενισχυθούν τα αποδιδόμενα από τους σταθμούς δικαιώματα στους δημιουργούς, στους ερμηνευτές και εκτελεστές, οι οποίοι έχουν υποστεί τεράστια οικονομική ζημία.

Ζητά την υποχρέωση λήψης άδειας χρήσης πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων από τους υποψήφιους προς αδειοδότηση ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς και αυστηροποίηση των ρυθμίσεων για παραβίαση των νόμων για την απόδοση πνευματικών δικαιωμάτων.

Η τρίτη τροπολογία προβλέπει την ένταξη στον κατώτατο συντελεστή ΦΠΑ 6% της παραγωγής και του χαρτιού του βιβλίου, των ψηφιακών και των ακουστικών-ηχητικών βιβλίων (e-books, audiobooks), των εισιτηρίων κινηματογράφου και των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων. «Με την τροπολογία προβλέπονται άμεσα εφαρμόσιμα μέτρα σχετικά με τον ΦΠΑ […] που θα συμβάλουν στη στήριξη και την ενίσχυση του δημιουργικού και πολιτιστικού τομέα».

Η τέταρτη «Δικαίωμα Δημόσιου Δανεισμού από Βιβλιοθήκες» (το ζητά και η ΕΝΕΛΒΙ) αξιοποιεί τη δυνατότητα που δίνει η σχετική κοινοτική νομοθεσία, στηρίζεται στις πρακτικές άλλων κρατών και προβλέπει τις εξαιρέσεις «αφενός από την υποχρέωση καταβολής εύλογης αμοιβής για το Δικαίωμα Δημόσιου Δανεισμού για λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, και αφετέρου ορίζει αυτή η εύλογη αμοιβή να καταβάλλεται ετησίως ως εφάπαξ ποσό κεντρικά από το κράτος, ούτως ώστε οι βιβλιοθήκες να μπορούν να ασκούν απρόσκοπτα τη λειτουργία τους, δηλαδή τον δανεισμό τόσο βιβλίων όσο και αντιγράφων μουσικών ή οπτικοακουστικών έργων».

Τις τροπολογίες προτείνουν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου, Πάνος Σκουρολιάκος, Ιωάννης Αμανατίδης, Αννα Βαγενά-Κηλαηδόνη, Βασίλης Βασιλικός, Χριστόφορος Βερναρδάκης, Καλλιόπη Βέττα, Κυριακή Μάλαμα, Κώστα Μάρκου, Θάνος Μωραΐτης, Πάνος Σκουρλέτης, Μπέττυ Σκούφα, Μερόπη Τζούφη, Νίκος Φίλης, Ραλλία Χρηστίδου.

Από την πλευρά της η Σύμπραξη Εκδοτών – Ενωση Ελληνικού Βιβλίου αναφέρει ότι «απουσιάζει οποιαδήποτε ρύθμιση σχετικά με το βιβλίο και τα πολλαπλά προβλήματα του κλάδου […]. Προκαλεί δε ερωτηματικά και εύλογες απορίες το γεγονός ότι το νομοσχέδιο δεν προνοεί ούτε καν για το θέμα του Δημόσιου Δανεισμού με την καταβολή αμοιβής ως αντιστάθμισμα του δανεισμού βιβλίων για τη χρήση τους από τις βιβλιοθήκες, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία 2006/115 και τον Ν. 4481/2017, ιδιαίτερα όταν για το θέμα αυτό υπάρχει ρητή δημόσια δέσμευση της υπουργού από τον περασμένο Απρίλιο ότι θα εξοφληθούν άμεσα τα οφειλόμενα προς τους εκδότες, λαμβανομένης υπόψη και της στήριξης που απεγνωσμένα χρειάζεται ο κλάδος του βιβλίου λόγω της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης. Είναι η πολλοστή φορά που το βιβλίο εξοστρακίζεται από την ατζέντα του υπουργείου Πολιτισμού», αναφέρει η ΕΝΕΛΒΙ και επισημαίνει ότι από πλευρά της έχει καταβληθεί «κάθε δυνατή προσπάθεια για να ευαισθητοποιήσουμε τους αρμόδιους, αλλά δυστυχώς απευθυνόμαστε σε ώτα μη ακουόντων». Το νομοσχέδιο θα έρθει προς ψήφιση στην Ολομέλεια την Πέμπτη.