Ο Ντόναλντ Τραμπ πάτησε ξανά χθες τη σκανδάλη αυξάνοντας τους δασμούς στις αμερικανικές εισαγωγές χάλυβα, αλουμινίου στο 25%, προκαλώντας την άμεση αντίδραση Ευρωπαϊκής Ενωσης και Καναδά που ανακοίνωσαν αντίποινα.
Ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Χάουαρντ Λούτνικ διεμήνυσε μάλιστα ότι όπου να ’ναι έρχονται δασμοί και στον εισαγόμενο χαλκό καθώς και ότι τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει τους δασμούς μέχρι να ενισχυθεί η εγχώρια παραγωγή των ΗΠΑ. Ο χάλυβας και το αλουμίνιο, είπε, είναι μαζί με τους ημιαγωγούς και τα φάρμακα μεταξύ των βασικών προϊόντων που πρέπει να παράγονται στις ΗΠΑ για λόγους εθνικής ασφάλειας. «Δεν μπορούμε να βρισκόμαστε σε πόλεμο και να βασιζόμαστε σε χάλυβα και αλουμίνιο από κάποια άλλη χώρα. Ο πρόεδρος θέλει χάλυβα και αλουμίνιο στην Αμερική, και επιτρέψτε μου να είμαι σαφής, τίποτα δεν πρόκειται να το σταματήσει αυτό μέχρι να έχουμε μια μεγάλη, ισχυρή εγχώρια ικανότητα παραγωγής χάλυβα και αλουμινίου».
Στο «μπαλαμούτι» των Λούτνικ – Τραμπ απάντησε άμεσα η Ε.Ε. επιβάλλοντας δασμούς σε αμερικανικά εισαγόμενα αγαθά αξίας 26 δισ. ευρώ, σε δύο φάσεις (βλ. ρεπορτάζ Μαρίας Ψαρά). Λίγο αργότερα η κυβέρνηση του Καναδά ανακοίνωσε και αυτή ως αντίποινα, δασμούς 25% σε εισαγόμενο αμερικανικό χάλυβα, αλουμίνιο, υπολογιστές, αθλητικό εξοπλισμό και άλλα προϊόντα συνολικής αξίας 29,8 δισ. δολαρίων Καναδά. Η κεντρική τράπεζα του Καναδά μείωσε επίσης τα επιτόκια προετοιμάζοντας την οικονομία της χώρας για κάθε ενδεχόμενο.
Ο Τραμπ (…στην κοσμάρα του) κάλεσε τον Καναδά να ενταχθεί στις ΗΠΑ, λέγοντας ότι «το μόνο πράγμα που έχει νόημα είναι να γίνει ο Καναδάς η αγαπημένη μας 51η Πολιτεία. Αυτό θα εξαφάνιζε εντελώς όλους τους δασμούς και οτιδήποτε άλλο». «Οι φόροι των Καναδών θα μειώνονταν πολύ σημαντικά, θα είναι πιο ασφαλείς, στρατιωτικά και διαφορετικά, από ποτέ άλλοτε, δεν θα υπάρχει πλέον πρόβλημα στα βόρεια σύνορα και το μεγαλύτερο και ισχυρότερο έθνος στον κόσμο θα είναι μεγαλύτερο, καλύτερο και ισχυρότερο από ποτέ – και ο Καναδάς θα είναι μεγάλο μέρος αυτού», είπε ο MAGAs Τραμπ, συμπληρώνοντας: «Θα έχουμε το πιο ασφαλές και όμορφο έθνος στον κόσμο»!
Πέραν της… ομορφιάς, όμως, η επιμονή του Αμερικανού προέδρου στους δασμούς έχει αρχίσει και κλονίζει –πριν συμπληρωθεί δίμηνο από την ορκωμοσία του– την εμπιστοσύνη των καταναλωτών επενδυτών και επιχειρήσεων, ενώ εντείνει τις ανησυχίες των οικονομολόγων για Trumpcession. «Η εμπορική πρακτική που ακολουθεί ο Τραμπ δεν θα αυξήσει την αμερικανική παραγωγή» λέει ο εκτελεστικός διευθυντής της ιστορικής περιβαλλοντικής οργάνωσης των ΗΠΑ Sierra Club, Μπεν Τζελους. «Αντί να λέει ψέματα για τους δασμούς και τα οφέλη που θα αποφέρουν θα έπρεπε να δώσει έμφαση στις τεχνολογίες καθαρότερου χάλυβα, στις καλύτερες αμοιβές και ασφάλεια και στη θέσπιση σαφών κανόνων που θα διασφαλίζουν ότι οι εμπορικοί μας εταίροι δεν παραβιάζουν τα εργασιακά και περιβαλλοντικά πρότυπα». «Πρόκειται για μια επίπονη εργασία που η σημερινή κυβέρνηση πιστεύει ότι θα γίνει μαγικά από μόνη της. Και αν ο Τραμπ συνεχίσει να αποφεύγει τα καθήκοντά του, οι χαλυβουργοί και οι τοπικές κοινότητες θα πληρώσουν το τίμημα».
Ψιλά γράμματα για τον δισεκατομμυριούχο πρόεδρο-επιχειρηματία, ο οποίος λίγες ώρες νωρίτερα εκτελούσε καθήκοντα διαφημιστή των αυτοκινήτων Tesla του φίλου Ιλον Μασκ έξω από τον Λευκό Οίκο.
Οι συνεχόμενες εξαγγελίες επιβολής δασμών (δύο και τρεις φορές την εβδομάδα) προκαλούν αμηχανία στα επιτελεία αμερικανικών βιομηχανιών, από αυτοκίνητα έως ενέργεια. «Σχεδόν όλοι στην οικονομία αγωνίζονται να κατανοήσουν τις άγριες διακυμάνσεις των πολιτικών της Ουάσινγκτον και τις επιπτώσεις των καθημερινών τους αποφάσεων», επεσήμανε χαρακτηριστικά ένας στρατηγικός αναλυτής. Η γερμανική εταιρεία πολυτελών αυτοκινήτων Porsche για παράδειγμα ανακοίνωσε ότι αξιολογεί πως θα μετακυλήσει το κόστος των δασμών στους καταναλωτές.
Οι Αμερικανοί παραγωγοί χάλυβα από την πλευρά τους, πάντως, χαιρέτισαν την κίνηση της Τετάρτης, υπογραμμίζοντας ότι οι αρχικοί δασμοί του Τραμπ το 2018 είχαν αποδυναμωθεί από πολυάριθμους αποκλεισμούς για συγκεκριμένες χώρες και προϊόντα. Οι δασμοί του Τραμπ, οι σαρωτικές προσπάθειες διάλυσης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και η χαοτική κατάσταση που δημιουργούν, οδηγεί ορισμένους στην εικασία ότι ο πρόεδρος, το υπουργικό του συμβούλιο των δισεκατομμυριούχων και ο Ιλον Μασκ «χτυπούν σκόπιμα την οικονομία». Στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, ο Σάικατ Τσακραμπάτι –ένας προοδευτικός υποψήφιος για την έδρα της 84χρονης πρώην προέδρου της Βουλής Νάνσι Πελόζι στις ενδιάμεσες εκλογές του 2026– που ο οποίος εργαζόταν παλαιότερα στη Wall Street κατηγόρησε τον Τραμπ ότι κατασκευάζει την πιθανολογούμενη ύφεση. «Είναι λογικό όταν συνειδητοποιείς ότι στόχος του είναι να δημιουργήσει κάτι σαν τη Ρωσία όπου η οικονομία διευθύνεται από μερικούς ολιγάρχες πιστούς σε αυτόν», τόνισε προσθέτοντας ότι «η δημιουργία ενός τέτοιου κράτους είναι δύσκολη σε μια μεγάλη, δυναμική, ισχυρή οικονομία με πάρα πολλούς παράγοντες που μπορούν να του αντιταχθούν. Επιταχύνει έτσι τη συγκέντρωση χρημάτων και εξουσίας στα χέρια των πιστών του, ενώ καταρρίπτει τους υπόλοιπους».
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ, Μαρία Ψαρά
Ποια προϊόντα περιλαμβάνει ο κατάλογος των αντίμετρων της Κομισιόν.
Ακόμα και παστίλιες λαιμού συμπεριλαμβάνονται στη λίστα των αμερικανικών προϊόντων που στοχεύει η Ε.Ε., ως απάντηση στον παραλογισμό των δασμών του Αμερικανού προέδρου Τραμπ. Τα «χτυπήματα» ύψους 26 δισ. ευρώ έρχονται σε απάντηση των δασμών ύψους 28 δισ. που επέβαλε η Αμερική μόλις χθες στις εισαγωγές σιδήρου και αλουμινίου από την Ε.Ε.
Είναι η στρατηγική για την οποία οι Βρυξέλλες προετοιμάζονταν εδώ και καιρό, γνωρίζοντας τις προθέσεις της νέας αμερικανικής διοίκησης. Εξακολουθώντας να τείνουν χείρα φιλίας αν κάτι αλλάξει στην προσέγγιση των ΗΠΑ στο μεταξύ, η Κομισιόν, η οποία είναι υπεύθυνη για την εμπορική πολιτική των 27 κρατών-μελών, θέλησε να υψώσει ανάστημα απέναντι στις επιθετικές κινήσεις Τραμπ. Το ίδιο έκανε και ο Καναδάς, μαρτυρώντας μια κοινή γραμμή πίσω από τις συμμαχικές αποφάσεις.
Οι Ευρωπαίοι γνώριζαν ήδη την πρακτική Τραμπ. Τον Ιούνιο του 2018, η πρώτη κυβέρνησή του επέβαλε δασμούς ύψους 6,4 δισ. ευρώ στις ευρωπαϊκές εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου. Ακολούθησαν πρόσθετοι δασμοί, οι οποίοι επηρέασαν εξαγωγές της Ε.Ε. ορισμένων παράγωγων προϊόντων χάλυβα και αλουμινίου ύψους περίπου 40 εκατ. ευρώ.
Η Ε.Ε. απάντησε και τότε με αντίμετρα, όπως και τώρα. Η εκλογή Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο οδηγούσε σε μια εξομάλυνση, αλλά η επανεκλογή Τραμπ επέστρεψε τις ευρωαμερικανικές σχέσεις ξανά στο 2018. «Οι δασμοί είναι φόροι. Κάνουν κακό στις επιχειρήσεις και ακόμα περισσότερο κακό στους καταναλωτές. Οι δασμοί αυτοί διαταράσσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού. Δημιουργούν αβεβαιότητα στην οικονομία. Διακυβεύονται θέσεις εργασίας. Οι τιμές θα αυξηθούν. Τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι υποχρεωμένη να δράσει για να προστατεύσει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις. Τα αντίμετρα που λαμβάνουμε είναι αυστηρά, αλλά είναι και αναλογικά. Το ύψος είναι αντίστοιχο με εκείνο των αμερικανικών δασμών», συμπλήρωσε.
Ο κατάλογος των δασμών είναι 99 σελίδες και περιγράφονται αναλυτικά τα προϊόντα. Η εφαρμογή θα γίνει σε δύο φάσεις. Οι δασμοί, ύψους 8 δισ. ευρώ, θα επιβληθούν την 1η Απριλίου, αν δεν υπάρξει κάποια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων. Η Κομισιόν θα δώσει τέλος στην αναστολή δασμών σε ουίσκι, μοτοσικλέτες, σκάφη αναψυχής, τσίχλες και παστίλιες λαιμού!
Ως τις 13 Απριλίου θα επιβληθεί νέος γύρος δασμών σε χάλυβα, αλουμίνιο, υφάσματα, οικιακές συσκευές, εργαλεία, αγροτικά προϊόντα.
Στον συνολικό κατάλογο περιλαμβάνονται τρόφιμα, όπως κρέας, πουλερικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, έλαια, φρούτα και λαχανικά, αλλά και τα αλκοολούχα ποτά. Επίσης, περιλαμβάνονται κομποσκοίνια(!), προϊόντα ατμίσματος και επιθέματα νικοτίνης.
Στις «βαριές» κυρώσεις περιλαμβάνονται προϊόντα κατασκευών βαρέος τύπου, όπως μηχανήματα εγκαταστάσεων, εκχιονιστικά μηχανήματα, είδη ξυλείας, πλαστικά είδη που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές ακινήτων, επεξεργασμένα προϊόντα ξύλου, χαρτικά και σχολικά είδη, είδη ταξιδιού, κουφώματα, μπαχαρικά, βαμβακερά, μάλλινα και πλεκτά είδη (π.χ. χαλιά, αλλά και είδη ένδυσης και υπόδησης), δερμάτινα είδη, είδη συσκευασίας, αθλητικά είδη και είδη αθλητικής ένδυσης, προϊόντα γυαλιού, κοσμήματα, πολύτιμα μέταλλα, πολύτιμοι λίθοι κ.λπ.
«Δεν νομίζω ότι δεν θα μπορούμε να βρούμε ευρωπαϊκά προϊόντα για να αντικαταστήσουμε τα αμερικανικά. Το πρόβλημα θα είναι περισσότερο με τις ψηφιακές υπηρεσίες τύπου Google», σχολίασε ένας διπλωμάτης, ο οποίος επαναλαμβάνει το απρόβλεπτο του Τραμπ.
Προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός;
Eμπορικός πόλεμος
Ο εμπορικός πόλεμος που ξέσπασε και επισήμως χθες, με δασμούς (από ΗΠΑ) και αντι-δασμούς (από Ε.Ε. και Καναδά) και ενώ είχαν ήδη προηγηθεί δασμοί και αντι-δασμοί μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, μπορεί να μοιάζει με –και να είναι– ιστορία οικονομικού παραλογισμού, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχει υλική βάση. Αυτήν την υλική βάση αποκαλύπτουν τα στοιχεία που δημοσιοποίησε χθες και προχθές η Eurostat –όλως τυχαίως ή και όχι– για τις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ και Ε.Ε και για τις σχέσεις των πέντε βασικότερων εταίρων στο εμπόριο σιδήρου και χάλυβα (γράφημα πάνω).
Οσον αφορά το διμερές εμπόριο αγαθών ΗΠΑ – Ε.Ε. (βλέπε γράφημα κάτω), τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ε.Ε. είναι σαφώς πλεονασματική σε σχέση με τις ΗΠΑ – και μάλιστα από το 2022 έως το 2024 το έλλειμμα των ΗΠΑ διευρύνεται. Μεταξύ Ιανουαρίου 2023 και Δεκεμβρίου 2024, οι εισαγωγές αγαθών της Ε.Ε. από τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 12,3%, ενώ οι εξαγωγές της Ε.Ε. προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 14,2%. Αυτό σημαίνει ότι το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ προς την Ε.Ε. επιδεινώθηκε σημαντικά. Οσον αφορά το διεθνές εμπόριο αγαθών, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο (3.125 δισ. ευρώ), ακολουθεί η Ε.Ε. (2.557 δισ. ευρώ) και οι ΗΠΑ είναι στην τρίτη θέση (1.869 δισ. ευρώ).
Οσον αφορά το εμπόριο σιδήρου και χάλυβα, η υλική βάση του «αδελφοκτόνου» πολέμου δασμών είναι ισχνή, τουλάχιστον σε σχέση με τα συνολικά μεγέθη: οι εξαγωγές σιδήρου και χάλυβα της Ε.Ε. αυξήθηκαν από 29,4 δισ. ευρώ το 2019 σε 32,3 δισ. ευρώ το 2024. Από αυτά, μόλις 8 δισ. ευρώ ήταν εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, με σημαντική όμως αύξηση κατά 45,1% σε σχέση με το 2019. Ως εμπορικός εταίρος της Ε.Ε., οι ΗΠΑ είναι πρώτη στις εξαγωγές της Ε.Ε. αλλά 4η στις εισαγωγές.
Αν κάτι δείχνουν αυτά τα στοιχεία είναι ότι η εμπορική σχέση ΗΠΑ – Ε.Ε. επιδεινώνεται σταθερά σε βάρος των ΗΠΑ. Υπάρχει λοιπόν υλική βάση για τον «αδελφοκτόνο» πόλεμο. Αν οι δασμοί θα λύσουν αυτό το πρόβλημα ή θα επιδεινώσουν την κατάσταση για όλες τις πλευρές είναι ένα άλλο θέμα…
Πάνος Κοσμάς
Πηγή
Author:
